درمان سرطان با داروی پرجتا (پرتوزوماب)

داروی پرجتا یا پرژتا (یا آن طور که در منابع علمی آورده شده پرتوزوماب یاPertuzumab )، یکی از داروهای مختلفی است که برای درمان سرطان استفاده می‌‎شوند. این دارو، جز داروهای anti-cancer یا ضد سرطان است که به عنوان "آنتی بادی مونوکلونال یا آنتی نئوپلاستیک" هم شناخته می‌شود. اگر در ابتدای فرایند درمان سرطان هستید و پزشک‌تان به شما در مورد داروهایی که قرار است در طی فرایند استفاده شوند توضیح داده است، ممکن است اسم پرژتا را شنیده باشید. پرژتا در شیمی درمانی و بعضی از درمان‌های ترکیبی به کار می‌رود و در ابتدا، ممکن است اسم عجیبش شما را کمی گیج کند. در این مطلب این دارو را بررسی می‌کنیم و به زبان ساده، می‌گوییم که چطور به درمان سرطان در بدن کمک خواهد کرد.

ترکیبات پرژتا

پرژتا معمولا در کنسانتره‌های 14 میلی ‎‌لیتری در بازار وجود دارد. هر دارو، شامل 420 میلی گرم پرتوزوماب در یک کنسانتره 30 میلی گرمی یا سی میلی ‌لیتری است. بعد از له شدن دارو در مایعات دیگر، یک میلی‌لیتر از محلول شامل تقریبا 3.02 میلی گرم پرتوزوماب برای دوز اولیه و تقریبا 1.59 میلی گرم برای دوزهای بعدی خواهد بود. بیشتر اوقات، این دارو در شیمی درمانی سرطان سینه استفاده می‌شود و شیمی درمانی هم یک درمان دارویی است که در آن دوزهای محاسبه شده و دقیق، به مرور و در جلسات با فاصله به بدن تزریق می‌شوند، بنابراین اهمیت دارد که هر دوز میزانی معین داشته باشد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید پرتوزوماب یک آنتی بادیِ منوکلونال است که در سلول‎‌های رحمِ همستر چینی، توسط فناروی DNA نوترکیب ساخته شده است.

 پرژتا کِی استفاده می‌شود؟

درمان سرطان با پرژتا، معمولا به صورت ترکیبی و با شیمی درمانی برای بیمارانی با سرطان سینه HER2 مثبت استفاده می‌شود (برای دریافت اطلاعات کامل در مورد سرطان سینه و انواع راه‌های تشخیص آن، حتما این مطلب پلینیک را بخوانید). این نکته را فراموش نکنید که اگر یک دارو برای یک بار استفاده تایید شده باشد، تیم درمان ممکن است برای حل مشکلات دیگر هم از آن استفاده کنند. پرژتا در جلسات شصت دقیقه‌ایِ شیمی درمانی و به مرور، به داخل ورید تزریق می‌شود. پزشک یا درمانگر شما موظف است پیش از تجویز پرتوزوماب، حتما از داروهای دیگری که می‌خورید اطلاع کامل پیدا کند چون این دارو با بسیاری از مواد تداخل دارویی پیدا می‌کند و ممکن است برای شما دردسر بسازد.

چرا داروی پرژتا برای درمان سرطان سینه استفاده می‌شود؟

پرتوزوماب اولین و تنها دارویِ موجود برای سرطان سینه نیست اما یکی از جدیدترین آن‌هاست که مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) هم هست. همان طور که پیش از این گفتیم، پرژتا پروتئینی به نام HER2 را هدف قرار می‌دهد. در هر پنج مورد سرطان سینه، یکی از آن‌ها این پروتئین را بیشتر از مقدار نرمال دارند که حضورش باعث رشد سریع‌‎تر سلول‌های سرطانی خواهد شد. مدت زمان مهارِ سلول‌های سرطان سینه، با استفاده از پرتوزوماب نسبت به دیگر داروها کوتاه‌تر است و این یعنی موفقیت بیشتر این دارو. بررسی‌ها نشان می‌دهند که افرادی که درمان سرطان با پرژتا را تجربه کرده‌اند، در مقایسه با افرادِ تحت درمان با داروهای قدیمی به صورت متوسط 6 ماه بیشتر زنده مانده‌اند. همچنین خانم‌هایی که این دارو را دریافت کرده بودند، به طور متوسط 38% کمتر از بقیه عوارض ناخوشایند و مرگ را تجربه کرده بودند. البته که پرژتا نباید برای خانم‌های باردار تجویز شود چون جنین را دچار مشکل می‌کند.

عوارض جانبی داروی پرژتا

پیش از این که در مورد عوارض جانبی این دارو صحبت کنیم، بهتر است این نکات را بدانیم:

• بیشتر افراد، تمامِ این عوارض جانبی را یک جا تجربه نخواهند کرد.
• عوارض جانبی پرتوزوماب را می‌توان از نظر زمان شروع، طول و شدت پیش‌بینی کرد.
• عوارض جانبی پرتوزوماب بعد از پایان دوره درمان سرطان به اتمام خواهند رساند.
• این عوارض جانبی تا حدود زیادی قابل مدیریت هستند و می‌توانند با دارو یا مراقبت‎های خاص کاهش پیدا کنند.

بسیاری از بیماران تحت درمان سرطان (بیش از 30%) این عوارض را تجربه خواهند کرد:

• اسهال
• ریزش مو
• کاهش تعداد گلبول‌های سفید
• تهوع
• خستگی
• حساسیت و خارش پوستی
• بی‎حسی و احساس گزگز در دست و پا (پریفرال نوروپاتی)

این عوارض را 10 تا 29% از افراد تحت درمان سرطان با این دارو تجربه خواهند کرد:

• کاهش اشتها
• زخم یا تبخال در دهان
• ضعف
• کم خونی
• ورم
• درد عضلانی
• تغییر رنگ و بافت در ناخن
• درد مفصلی
• نفس تنگی
• سردرد
• تب
• تغییرات حس پشایی
• عفونت دستگاه تنفسی
• خارش
• ایجاد اشک
• بی‌خوابی
• سرگیجه
• درد شکمی
• خشکی پوست
• واکنش آلرژیک یا حساسیت‌های بیش از اندازه

البته این‌ها تمام عوارض جانبی داروی پرژتا نیستند. بعضی از افراد عوارضی را تجربه می‎کنند که بسیار نادر هستند. اگر در طول درمان سرطان با پرژتا بیماری خاص و بی‌دلیلی را تجربه کردید حتما با پزشکتان مشورت کنید.

آیا مصرف پرجتا(پرتوزوماب) جای نگرانی دارد؟

همان طور که پیش از این خواندید، عوارض جانبی داروی پرژتا خیلی نگران‌کننده نیستند و  البته پس از اتمام دوره درمان سرطان با پرژتا از بین می‌برند. اما اگر هر کدام از این نشانه‌‎ها را دیدید فورا و بدون معطلی به اورژانس بروید:

• تب 38 درجه یا بالاتر (که ممکن است نشانه عفونت هم باشد)
• علائم واکنشی مثل خس خس، نفس تنگی، تب، خارش، سرفه‌های شدید، کبودی آبی یا خاکستری، تشنج، ورم صورت، زبان یا گلو.
• درد و فشار در قفسه سینه یا بالا رفتن ضربان قلب

این عوارض، نیاز به رسیدگی فوری پزشکی ندارند اما باید درمانشان کنید. اگر این‎ها را تجربه کردید، حتما تا 24 ساعت بعد با پزشکتان تماس بگیرید:

• علائم التهاب: تب، لرز، گلودرد شدید، درد در سینوس و گوش، سرفه با یا بدون خلط، درد در هنگام ادرار، زخم‎هایی که خوب نمی‎شوند
• تهوعی که باعث می‌شود نتوانید داروهایتان را بخورید
• استفراغ (بیش از 4 یا 5 بار در 24 ساعت)
• سرگیجه و گیجی
• سردرد شدید
• افزایش ناگهانی و شدید وزن
• خون‎ریزی و کبودی بی‌دلیل
• خستگی شدید (که باعث ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزانه)
• ضعف عضلانی
• تبخال و زخم یا التهاب در دهان