داروی کیترودا برای درمان سرطان (داروی پمبرولیزوماب)

اگر خودتان یا یکی از اطرافیان نزدیک، یک دوره درمان سرطان را پشت سر گذاشته باشد، حتما اسم داروهای مختلف سرطان را شنیده‌اید. هر کدام از این داروها مکانیسم خاصی دارند و با روش ویژه خودشان به سلول‌های سرطانی در بدن حمله کرده و آن‎‌ها را از بین می‌برند. کیترودا داروی سرطان ملانوما، هوچکین و تعدادی از سرطان‌های دیگر است. این دارو با فعالیت در بدن، در رشد و تقسیم سلول‌های سرطانی اختلال ایجاد می‌کند. همان طور که احتمالا می‌دانید، شیمی درمانی یک درمان دارویی برای بیماری سرطان است که داروهایی را وارد بدن می‌کند تا مستقیما به سراغ سلول‌های سرطانی بروند و رشد سرطان را مختل کنند یا به کلی آن‌ها را از بین ببرند.

کیترودا داروی سرطان چه قسمت‌هایی از بدن است؟

پزشکان مثل هر داروی دیگری، کیترودا (Keytruda) را با آزمایش و شناخت دقیق سرطان در بدن تجویز می‌کنند و ممکن است در خیلی از بیماری‌ها کارامد نباشد. این دارو، مورد تایید FDA یا سازمان غذا و داروی آمریکا هم هست. علاوه بر درمان ملانوما، سرطان‎ هایی که می‎توان با کیترودا با آن‌ها مبارزه کرد، این‌ها هستند:

• سرطان پوست
• سرطان ریه
• سرطان سر و گردن
• سرطان لنفوم
• سرطان مثانه
• سرطان معده
• سرطان مری
• سرطان دهانه رحم
• سرطان ریه
• سرطان کلیه
• اندومتریال
• دیگر انواع تومورها

کیترودا درمان سرطان را در بزرگسالان انجام می‌دهد، اما تحت شرایط خاصی به کودکان نیز تجویز می‌شود (لنفوم، تومورهای سخت، سرطان پوست).

ترکیبات و عملکرد کیترودا

کیترودا، پمبرلیزوماب (pembrolizumab) در ترکیبش دارد و در کلاس دارویی بازدارنده‌های (PD-1 inhibitors) قرار می‌گیرد. این دارو، یک داروی ایمنی درمانی هم هست. یعنی می‌تواند بخش‌های خاصی از سیستم ایمنی را تحریک و تقویت کند تا با سلول‌های سرطانی مبارزه کند. کیترودا در قالب تزریق وریدی (IV یا intravenous) به بدن داده می‌شود. یعنی به مرور زمان و در چند مرحله به رگ وارد می‌شود. کیترودا را می‌توان در ترکیب با داروهای دیگر هم (برای درمان انواع خاصی از سرطان) به کار برد یا به عنوان تنها دارو در برنامه درمانی در نظر گرفت.

عوارض جانبی کیترودا

مثل هر داروی دیگری، کیترودا هم می‌تواند عوارض جانبی ملایم تا جدی داشته باشد. خود این دارو، عوارض جانبی مشخصی دارد که در فهرستی آن‌ها را می‌گوییم، اما این نکته را هم نباید فراموش کنید که اگر در ترکیب با داروهای دیگر مصرف شود ممکن است عوارضی را تجربه کنید که کاملا جدید هستند:

• شکم درد
• یبوست
• سرفه
• اسهال
• کاهش اشتها
• نفس تنگی
• خستگی بیش از حد
• تب
• حساسیت و خارش پوست
• درد در استخوان و عضلات
• تهوع

بیشتر عوارض کیترودا بعد از چند روز یا چند هفته از بین می‌روند، اما اگر ماندگار و جدی شدند خود به درمان نیاز خواهند داشت. ممکن است کیترودا درمان سرطان را به خاطر عوارض سخت و ماندگار، به تعویق بیاندازد. عوارض سخت کیترودا عبارت‌اند از:

• کولیت (التهاب در کولون یا روده بزرگ) که ناشی از واکنش سیستم ایمنی است و معمولا با نفخ، درد شکمی، اسهال و تب خودش را نشان می‌‍دهد.
• هپاتیت (التهاب یا آسیب به کبد) که باز هم، نشانه‌ای از واکنش سیستم ایمنی است. سطوح بالای آنزیم کبد، درد در قسمت بالا و راستِ شکم، خارش پوست، زردی در پوست یا چشم، تهوع و استفراغ از جمله علائم این بیماری هستند.
• اختلالات هورمونی مثل هیپوتیروئیدیسم (سطح پایین هورمون تیروئید) که با خستگی، کمبود انرژی، افسردگی، خشکی پوست، یبوست، ضعف عضلانی و هایپرگلاسمی (افزایش قند خون) نشان داده می‌شود.
• نفریت (التهاب کلیه) که ممکن است با افزایش دفعات ادرار، حساسیت و سوزش در هنگام ادرار، درد لگن، ادرار خونی یا کدر، تب، و ورم در پا و صورت خودش را نشان بدهد.
• واکنش تزریقی، که سیستم ایمنی بدن آن را در حین یا بلافاصله بعد از یک تزریق نشان می‌دهد. تب، لرز، خارش پوست، خس خس، حساسیت پوستی و کاهش فشار خون از علائم این واکنش هستند.

ریزش مو در درمان سرطان با کیترودا

ممکن است هنگام دریافت کیترودا، موهای سر و بدنتان ریزش پیدا کنند. در واقع مطالعات کلینیکی در افراد مبتلا به سرطان ریه، 47% از افرادی که در فرایند درمان سرطان با شیمی درمانی، این دارو را دریافت کرده بودند ریزش مو گرفتند. اما آمار ریزش مو در افرادی که شیمی درمانی خود را بدون دریافت کیترودا انجام می‌دادند، 36% بود. البته در افرادی که تحت درمان سرطان هستند ریزش مو یک مسئله رایج و در عین حال موقتی است. معمولا هم بعد از پایان درمان خود به خود رفع خواهد شد. اگر در مورد این دارو و احتمال از دست دادن موهایتان نگرانی دارید، حتما با پزشک متخصصتان مشورت کنید.

کیترودا را با ایمنی و سلامت مصرف کنید

نکته‌ای که دانستنش در مورد این دارو ضروری‌ست، این است که کیترودا می‌تواند به مایعات بدن منتقل شود. به همین دلیل، پزشکان توصیه می‎کنند که حداقل 48 ساعت بعد از دریافت آن، مایعات بدن با جایی تماس نداشته باشند (خلط، ادرار، استفراغ یا حتی تف). حتی پزشکان و همراهان بیمار باید هنگام رسیدگی به او یا تماس با سطح آلوده دستکش دست کنند و لباس‌های او را جدا از بقیه افراد شستشو بدهند. خانم‌های باردار، منع مصرف در مورد کیترودا دارند و ممکن است به جنین‌شان آسیب برسد. اگر کیترودا مصرف می‌کنید و در طول درمان باردار شده‌اید، باید حتما به پزشک اطلاع بدهید تا بهترین راه حل را پیدا کند. بارداری و شیردهی در هنگام مصرف کیترودا خطرناک است و باید تا 4 ماه بعد از پایان استفاده، جلوگیری کنید.

آیا مصرف کیترودا می‌تواند خطرناک باشد؟

جواب ساده این است که بله. کیترودا عوارض جانبی دارد و همان طور که گفتیم، ممکن است بعضی‌هایشان شدید باشند و بیمار را اذیت کنند. پزشک یا پرستار در طول دوره درمان سرطان، با دقت شما و علائم‌تان را تحت نظر خواهند داشت و در جلساتتان هم باید از چیزهایی که تجربه می‌کنید برایشان توضیح بدهید. اما چه زمانی باید درمان فوری بگیرید و حتما پیش پزشک بروید؟

• وقتی علائم ادامه دار و شدید هستند
• وقتی بیماری یا عوارض جانبی آن درمان نمی‌شوند و ادامه پیدا کرده‎اند
• حال عمومی‌تان در حال بدتر شدن است

در این شرایط، پزشک برای شما مسکن یا انواع داروهای کمکی تجویز می‎کند تا دوران درمان سرطان یا شیمی درمانی را راحتتر بگذرانید.